Ja, je leest het goed, begrijpend horen. Het fenomeen waar vroeger op school, in tegenstelling tot grote broer “Begrijpend Lezen”, weinig aandacht voor was. Dat wil zeggen dat je natuurlijk wel geacht werd om netjes je mond te houden en aan te horen wat de meester of juf had te vertellen. Zolang jij het geleerde keurig kon reproduceren zat je gebeiteld. Bij begrijpend lezend, een wezenlijk onderdeel van het vak “taal”, werd het al snel een stuk lastiger. Al die controlevragen die je moest beantwoorden om te laten zien dat je de tekst had begrepen. Niet zelden moest je gewoon nog een keer terug naar de tekst om te lezen wat er ook weer stond.
Je herkent ook vast nog wel dat bij al dat luisteren je gedachten nog al eens van het onderwerp afdwaalden. Of, zoals ze in een aantal gevallen ook wel zeiden dat je “alle vogeltjes zag vliegen”. Je hoorde natuurlijk wel, ergens in de verte, wat de juf zei, maar of je er dan ook naar luisterde?
Wat is nu het verschil tussen “horen” en “luisteren”? Horen is niet anders dan de mogelijkheid om geluid op te vangen. Je oren zijn hiervoor het aangewezen instrument. Luisteren is al dat geluid interpreteren en begrijpen. Daar moet je dus actief mee aan de slag. Begrijpend luisteren is dus niet anders dan interpreteren van gesproken geluid in plaats van letters op papier.
In mijn vak heb je het meest aan “leeg luisteren”. Leeg luisteren is één van de meest lastige zaken wanneer het gaat om je gevoel, je ervaringen, je voorkeuren en je behoefte om in de zorg- of antwoordmodus te schieten tegenover degene die geluid maakt. Je vindt er namelijk altijd wat van, je hersenen draaien meteen op volle toeren en hebben overal een mening over of een antwoord op.
Leeg luisteren is dus eigenlijk begrijpend horen zonder oordeel. Moest je bij begrijpend lezen de controlevragen beantwoorden en zo laten zien dat je de tekst en de boodschap hebt begrepen, bij begrijpend horen stel je zelf de controlevragen. En dat vergeten we nog wel eens omdat we al druk zijn met het interpreteren.
Ook wanneer je aan het hoofd van een team staat, of op een andere manier deelneemt aan gesprekken is het de kunst om tussen de regels door te luisteren. Wat wordt er nu eigenlijk écht gezegd, welke lichaamstaal maakt mij iets duidelijk? Kan ik de belangstelling opbrengen om echt begrijpend te horen en te luisteren. Luister je om te praten of luister je om te begrijpen wat die ander zegt.
Probeer voor jezelf eens het onderscheid te maken tussen “aanhoren” of “begrijpend luisteren” de komende periode. Communicatie wordt er een stuk leuker en doeltreffender door
